UYAP GEMİLERİN CEBRİ İCRASI ÜZERİNE NOTLAR
Stj.Av.Fatih Emre CANSU
Öncelikli olarak bu yazımda coğrafi niteliği itibariyle bazı illerimizde karşılaşılan bir icra takip yolu olmasa da gemilerin cebri icrası üzerinde kısaca durmakta yarar gördüm. Çünkü her ne kadar denize kıyısı olmayan bazı illerimizde de faaliyet gösteren şirketlerin/tacirlerin şirketleri ya da kendi adlarına tescil edilmiş gemiler veya tekneler olabilmektedir. Tacir olmayan gerçek kişi şahıslar da adlarına tescillenmiş balıkçı teknesi, gezinti teknesi vs. sahip olabilmektedirler. Tabi ki bu araçlar da haczedilebilir veya kanunda tahdidi sayılmış deniz alacakları için ihtiyadi haczedilebilirler. UYAP üzerinden şahıslar adına kayıtlı tekneler veya gemiler sorgulanamayıp, diğer taşınmazlar gibi direkt olarak haciz talebine eklenememektedir. Buradaki ihtiyadi haciz mahkemeden talep edilmektedir. Tabi bu husus deniz ticareti konusunda birkaç konuda bilgi sahibi olunmasını gerektirmektedir. Tekneler ve gemiler de, kendi gemi sicillerine kaydedilirler. Herhangi bir gemi siciline kaydedilmeyen çok küçük tekneler ise bağlama kütüğüne kaydedilirler. Bağlama kütüğünün niteliği ve gemi siciline tescil tabi ki şuan da üzerinde durmayacağım kapsamlı başka bir konudur.
UYAP üzerinde takip açılma ekranında “DAİRE TEVZİ TİPİ” seçimi esnasında BANKA ya da GAYRİMENKUL DOSYASI ile yetkilendirilmiş icra dairesine dosya tevzi edilmektedir. Bu seçimi sadece bu görev dağılımı yapılmış şehirlerimizde icra takibi açarken görebilirsiniz. Çoğunlukla bu şehirler büyükşehirler olmaktadır. Küçük bir şehirde daha doğru bir ifade ile bu şekilde icra daireleri arasında görev dağılımı olmayan bir şehirde takip açıyorsanız bu seçimi UYAP zaten yaptırmayacaktır. Çünkü bu şehir için böyle bir ayrım yapmaya gerek yoktur.
GEMİLERİN DURUMU ÜZERİNE TARTIŞMALAR VE KANAATLERİM:
*Burada gemilerin cebri icrası hakkında birtakım hususlar üzerinde durmaya karar verdim. Coğrafi niteliği gereği çok yaygın bir cebri icra prosedürü olmasa da şu hususları belirtmekte fayda var. TTK m. 936 uyarınca, sicile kayıtlı olup olmadıklarına bakılmaksızın, tüm gemiler taşınır niteliğindedir. Bu kapsamda, TTK’da özel hüküm bulunmayan hallerde, bütün gemilere, bayrağı ve sicili ne olursa olsun, taşınır eşyaya ait hükümler uygulanır, diyerek ticaret kanunu gemileri taşınır olarak nitelendirmiştir.
*İcra İflas kanunu 136. Madde ise; Taşınmaz malların satışına ilişkin hükümler, bayrağı dikkate alınmaksızın gemi siciline kayıtlı bütün gemiler hakkında da uygulanır. Gemilere ilişkin ilamlar kesinleşmeden icra edilemeyeceğinden ve satış yönünden taşınmaz olarak nitelendirildiğinden kanaatimce burada “GAYRİMENKUL DOSYASI “yolu seçilmelidir.
*Burada gemiler açısından, gemi adamının alacak hakkı belgeye dayanmadığından yani doğrudan kanundan doğduğundan takip talebi ve ödeme emrindeki takibin dayanağına kanundan doğan kanuni rehin hakkı yazılmalıdır. Kanundan doğan bir rehin hakkı olduğu için herhangi bir belge gösterilmesi de gerekmez. O zaman takip yolumuzun İLAMSIZ takip olduğu sonucuna ulaşılabildiğimiz kanaatindeyim.
*Önümüze gelen bir deniz ticareti uyuşmazlığında, uyuşmazlığın deniz alacağı kapsamında olup olmadığı önem taşır. Alacağın avukat tarafından doğru olarak nitelendirilmesi takip açısından önem arz eder. Bu kavramın içeriği tamamen ayrı olarak incelenmesi gereken bir konudur. Deniz alacağı olarak tanımlanan alacakları teminat altına almak için, geminin yalnızca ihtiyadi haczine karar verilebilir. Bu alacaklar için ihtiyadi tedbir konulamaz. Deniz alacaklarından başka alacaklar için ihtiyadi haciz kararı verilemez. Türkiye’de bulunan yabancı bayraklı gemiler için de bu hususlar aynen geçerlidir.
1/9 Açıklamasına hangi takip yolunun seçildiği yazılmalıdır. Tahliye ya da teslim talebiniz varsa bunu da açıklamaya yazmayı ihmal etmeyiniz. Gemilerin cebri icrası açısından örnek vermek gerekirse ihtiyadi haciz nedeniyle gemi seferden men edilecek ise, seferden men talebi de haciz talebi ile birlikte yazılması gerekir. İcra müdürlüğü seferden men hususunu bazı kurum ve kuruluşlara bildirir. Mahkemenin ihtiyati haciz kararı vermesi üzerine, TTK 1364 gereğince alacaklı, 3 iş günü içinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki veya geminin bulunduğu yerdeki icra dairesinden kararın infazını istemek zorundadır. Alacaklı tarafından yapılan bu istem üzerine icra dairesi tarafından düzenlenen bir yazı ile bu işlem gerçekleştirilir. Bu işlemler gerçekleştirilmezse haciz düşer. İİK 264 de öngörülen tamamlayıcı işlemler için süre burada 1 ay olarak uygulanır.
Sicile kayıtlı olan gemiler bakımından taşınmaz satış hükümlerine, sicile kayıtlı olmayan gemiler de taşınır satışı hükümlerine uygun olarak satılıp paraya çevrilir. Satış bütün alacakları karşılamaya yetmez ise icra dairesi sıra cetveli düzenler. Ön sıradaki alacak karşılanamadan sonra gelen sıradaki alacak karşılanmaz. Konunun daha iyi anlaşılması için tarafımca örnek bir ihtiyadi haciz ve seferden men kararı uygulama yazısı konulmuştur. Dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
T.C
İzmir
….İcra Müdürlüğü
Dosya No: 2023/…… Esas.
GEMİ SİCİL MÜDÜRLÜĞÜ
ALACAKLI : ……………………….. A.Ş
VEKİLİ : Avukat……………………………
BORÇLU : …………………………………A.Ş
BORÇ MİKTARI : ……………………TL
İHTİYATİ HACİZ KARARI : İzmir ……. Asliye Ticaret Mahkemesinin kararı numarası.
Müdürlüğümüzün yukarıda dosya numarası bildirilen iş bu icra takip dosyası borcundan dolayı borçlu şirketin Gemi Sicil Müdürlüğünüzün Gemi Sicili kayıtlarında gemilerinin tüm hak ve alacaklarına HACİZ ŞERHİ KONULMASINA ve SEFERDEN MEN KARARI işlenerek SEFERDEN MEN EDİLMESİNE karar verilmiştir.
İhtiyati haciz kararının ivedi şekilde uygulanarak neticesinden bilgi verilmesi rica olunur.
İcra Müdürü