T.C.
ADALET BAKANLIĞI
Personel Genel Müdürlüğü
Sayı : 82084579/1722/10471 23/03/2015
Konu : Hacze Konu Olan Eksik Parçalı Araçlar
…………………. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
İcra ve iflâs daireleri tarafından, İcra ve İflâs Kanunu gereğince borçlunun zilyetliğinde iken haczedilen veya rehinli araçların motor, elektronik beyin, kaporta aksamı veya diğer önemli teknik ve elektronik parçalarının eksik olduğu halde kıymet takdir edilerek muhafaza altına alındığı, satış ve tescil işlemlerinin de bu haliyle yerine getirildiği, ancak ihale alıcısının, haciz aşamasında araçta bulunmayan orijinal parçaları bir şekilde temin etmek suretiyle eksiklikleri tamamlayarak aracın tam araç vasfını kazanmasını sağladığı, bu uygulamalar ile ihaleye katılımın azaltılmaya çalışıldığı ve araçların gerçek değerinin altında satılmasına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (t) bendi, “Tam araç: MARTOY, TORTOY ve MOTOY yönetmelikleri ve bu Yönetmeliğin ilgili bütün hükümlerine uygun olarak, bir aşamada tip onayı veya AİTM uygunluk onayı alarak imal edilen aracı,” hükmünü,
Aynı Yönetmeliğin “Tescil ve trafiğe çıkma” başlıklı 8 inci maddesinin birinci fıkrası “Bu Yönetmeliğe göre tek tek onaylanmış yeni araçların tesciline veya trafiğe çıkmasına, sadece onay kuruluşu veya onay kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluş tarafından tasdik edilmiş uygunluk belgeleri taşımaları halinde izin verilir. Tamamlanmamış araçların sürekli tescillerine ve trafiğe çıkmalarına tamamlanmadıkları sürece izin verilmez. Seri imalat nedeni ile AİTM onayı olan araçlar, imalatçı firmanın düzenleyeceği uygunluk belgesi ile tescil edilirler. Tadilatlar yasal süre içerisinde aracın kayıtlarına, bu Yönetmelik uyarınca verilen seri tadilat veya tadilat uygunluk belgelerine göre işlenir.” hükmünü,
Karayolları Trafik Kanunu Yönetmeliğinin “Tescil İşlemleri Müşterek Hükümleri” başlıklı 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi “Araçlar üzerinde 28/11/2008 tarihli ve 27068 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte belirtilen şekillerde değişiklik yapılmış olması halinde, aracın muayenesinin yeniden yaptırılması zorunludur.” hükmünü,
İcra ve İflâs Kanunu Yönetmeliğinin “Taşınırın açık artırma ilânı” başlıklı 48 inci maddesi “Taşınırın açık artırma ilânına, dosya numarası, satılacak şeyin cinsi, niteliği, önemli özellikleri, takdir edilen kıymeti, artırmanın yapılacağı yer, birinci ve ikinci artırmanın gün ve saatleri ile her iki artırma için elektronik ortamda teklif vermenin başlayacağı gün, satış şartnamesinin ve diğer bilgilerin nereden ve ne şekilde öğrenilebileceği belirtilerek gideri verildiği takdirde şartnamenin bir örneğinin isteyene gönderilebileceği yazılır. Taşınırın açık artırma ilânı, icra müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir. Bu ilan elektronik ortamda da yapılır ancak elektronik ortamda yapılan ilanda imza ve mühür aranmaz.” hükmünü,
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “Zapttan ve ayıptan sorumluluk” başlıklı 280 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları “Cebrî artırmalarda zapttan ve ayıptan sorumluluğa ilişkin hükümler uygulanmaz. Artırmadan mal alan kişi, o mala, tapu siciline veya satış koşullarına ya da kanuna göre belirli olan durumu, hakları ve yükleri ile birlikte malik olur.” hükmünü amirdir.
Bu hükümlerden, söz konusu Yönetmelik gereğince uygunluk onayı alınarak imal edilen araçların tam araç olarak kabul edilebilmesi ve trafiğe çıkabilmesi için, aracın kullanımını sağlayan bütünlüğünün bozulmamasının zorunlu olduğu, cebri satışlarda ihalenin sıhhati ile zapttan ve ayıptan sorumlu tutulmamak için aracın tüm özelliklerinin, eksik parçalarının, teknik değişikliklerinin, şasi ve motoruna ait bilgilerin fiili haciz ve kıymet takdiri aşamasında gerektiğinde bilirkişi marifetiyle tespit edilmesinin ve fotoğraflarının çekilmesinin, ayrıca mevcut durumun ilân ve şartnamede açıkça yazılmasının zorunlu olduğu, rehinli taşınır malı muhafaza ile görevli borçlunun o malın bütünlüğünü bozmadan muhafaza etmekle yükümlü bulunduğu, buna aykırı eylemlerin ise suç oluşturacağı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, söz konusu kötüniyetli uygulamaların önlenebilmesi için motorlu araçlarla ilgili fiili haciz, kıymet takdiri, satış ve tescil aşamasında icra ve iflâs görevlileri tarafından aşağıda açıklanan tedbirlerin alınmasının gerektiği değerlendirilmektedir:
1) Fiili haciz ve kıymet takdiri esnasında araçların ruhsat bilgilerine göre tam araç vasfını etkileyen motor ve şasi numarası, kaporta aksamı ile diğer teknik ve elektronik aksamına ilişkin belirgin özelliklerinin ayrıntılı olarak tespit edilerek fotoğraflarının çekilmesi ve varsa eksik bulunan parçaların aracın kıymetine etkisine ilişkin değerlendirmede bulunulması,
2) Araçların mevcut tüm özelliklerinin ilânda ve şartnamede yazılmak suretiyle ihaleye katılmak isteyenlerin tam olarak bilgilendirilmesinin sağlanması,
3) Rehin tesisi aşamasında borçluya tam olarak teslim edilmiş olan araçlardaki bu neviden noksanlıklardan dolayı, rehinli aracı muhafaza etmekle yükümlü bulunan borçlu hakkında Türk Ceza Kanununun 289 uncu maddesi gereğince Cumhuriyet başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulması,
4) İhaleden sonra tescil kuruluşlarına yazılacak olan tescil yazılarında, aracın eksik bulunan parçalarının bildirilerek, söz konusu eksik parçalarının yasal yoldan temin edilmesi ve bunların belgelendirilmesi halinde tescil ve muayene işleminin yapılması, eksik parçaların yasal yoldan temin edildiği belgelenemediği takdirde tescil işlemi yapılmayarak ilgili hakkında gereğinin takdir ve ifası için Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması hususunun açıkça hatırlatılması,
Hususlarında bilgi edinilmesi ile keyfiyetin merkez ve mülhakatınızdaki icra ve iflâs dairelerine tebliğini ve bilgileri bakımından icra mahkemelerine duyurulmasını rica ederim.