T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
ESAS NO : 2023/7674
KARAR NO: 2024/4372
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesi
TARİHİ : 27.12.2022
NUMARASI : 2022/1013-2022/3784
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davalı/3. kişi D…….. Tekstil Madencilik İnşaat Petrol Ürünleri Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi ile davacı/borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı vekili, icra mahkemesine başvurusunda, takip dışı (3. kişi) davalı M……. Ges Enerji San. ve Tic. A.Ş.’ne gönderilen haciz ihbarnamesine itiraz edildiğini, haciz ihbarnamesine itirazın haksız olduğunu ileri sürerek, 89/4. maddesi uyarınca tazminata hükmedilmesini ve İİK’nın 338. maddesi gereğince şirket yetkilisi sanıkların cezalandırılmasını talep ettiği, mahkemece sanıkların beraatine ve tazminat davasının kabulü ile 140.000,00 TL tazminatın davalı 3. kişi şirketlerden tahsili ile davacıya verilmesine yönelik hüküm kurulması üzerine davalı ve davacı tarafın ayrı ayrı istinaf yoluna başvurduğu ve Bölge Adliye Mahkemesince davalı D….. Tekstil Madencilik İnşaat Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı …… Ges Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne ve İlk Derece Mahkemesi kararının, davalı … Ges Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi yönünden kaldırılmasına, davalı …. Ges Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin pasif dava ehliyeti bulunmadığından, açılan davanın bu davalı yönünden reddine dair verilen kararın davacı ve davalı 3. kişi vekili tarafından tazminat ve vekalet ücreti yönünden temyiz edildiği görülmektedir.
2004 sayılı İİK’nın 89. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında; “Hamiline ait olmayan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmayan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödeyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir. Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2, 3 ve 4. fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir. Üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur.” hükmüne yer verilmiştir.
Kanun hükmünde yer alan tazminatın konusu, haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması sebebiyle takip alacaklısının uğradığı zarardır. Bu davada, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunu davacı takip alacaklısı ispat etmelidir. Üçüncü kişinin beyanının aksi, İİK’nın 68. maddesinde sayılan belgelere bağlı olmaksızın her türlü delille ispat edilebilir. Anılan maddenin açık hükmü gereğince; icra mahkemesince, genel hükümlere göre yargılama yapılarak sonuca gidilmelidir.
İİK’nın 89/4. maddesine dayalı olarak açılan tazminat davasında, tarafların göstereceği deliller, ticari defterler ve kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak, ihbarnamenin tebliğ tarihi itibariyle, borçlunun, üçüncü kişiden istenebilir, kesin nitelikte bir alacağının mevcut olup olmadığı genel hükümler çerçevesinde belirlenir, diğer bir ifade ile anılan maddeye göre tazminata hükmedilebilmesi için, borçlunun, haciz ihbarnamesinin üçüncü kişiye tebliği tarihi itibariyle, üçüncü kişi nezdinde kesinleşmiş, haczedilebilecek muaccel bir alacağının bulunması zorunludur.
Dava dosyasının incelenmesinde; 21.09.2021 ve 01.02.2022 tarihli kök ve ek bilirkişi raporlarında; davalı 3. kişi ………l Ges Enerji San. ve Tic. A.Ş.’nin ticari defterleri ile dava dışı borçlu Halk Yenilenebilir Enerji A.Ş.’ne ait ticari defterlerinin incelendiği, asıl borçlu ve 3. şahıs arasında düzenlenen ve ihtilaf konusu olmayan sözleşme hükümlerinin incelenmediği görülmüştür.
Somut olayda, 3. kişiler …….. Ges Enerji San. ve Tic. A.Ş. ile Deva Tekstil Madencilik İnşaat Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin, dava dışı borçlu …. Yenilenebilir Enerji A.Ş.’ne, haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle kesinleşmiş ve muaccel bir borcunun bulunup bulunmadığının tespiti için tüm taraflara ait tüm ticari defter ve belgeler ile 2020 yılına ait ticari defterlerle birlikte, asıl borçlu ve 3. şahıs arasında düzenlenen sözleşme hükümleri de dikkate alınarak, ….. Ges Enerji San. ve Tic. A.Ş. ile Deva Tekstil Madencilik İnşaat Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ve dava dışı borçlu … Yenilenebilir Enerji A.Ş.’nin 2020 yılına ait defter kayıtlarını oluşturan defter ve belgelerle birlikte banka hesapları ile belgeler (Fatura, Çek, Hakediş, Teminat Mektubu, Avansla ödemeleri, Banka dekontları vb. evrakların) üzerinde karşılaştırmalı olarak bilirkişi incelemesi yaptırılıp, haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle borçlunun davalı 3. şahıstan kesinleşmiş ve muaccel bir alacağının olup olmadığının net olarak tespit edilerek, sonucuna göre hukuki durumun tayin ve takdiri gerekirken, sözleşme hükümleri incelenmeksizin düzenlenen yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak, İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulü yönünde hüküm tesisi ve Bölge Adliye Mahkemesince yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, bunun yanısıra davalı 3. kişi ….. Ges Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin birleşme yolu ile …… Tekstil Madencilik İnşaat Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından devralındığı anlaşıldığından, …… Ges Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin ticaret sicilden terkin edilip edilmediği hususun ticaret sicil müdürlüğünden sorularak ticaret sicil kayıtlarının da bu yönden incelenmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Davalı 3. kişinin temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 373/1. maddesi uyarınca, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesinin 27.12.2022 tarih ve 2022/1013 Esas, 2022/3784 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA ve Ankara 5. İcra Ceza Mahkemesinin 09.03.2022 tarih ve 2020/389 Esas, 2022/78 Karar sayılı kararının BOZULMASINA, davacının vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 07.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.