TCMB HİSSESİNİN ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİNDE SATIŞI
Bilindiği üzere kişiler kendi adlarına ve hesabına borsadan hisse senedi alıp yatırım yapabileceği gibi, Merkez Bankasının halka açık olan hisselerinde de alıp yatırım yapabilirler. Tabi durumda ortaklığın giderilmesi davalarında, hisse senedinde ortaklığın giderilmesine karar verildiğinde Satış Memurları tarafından belli usuller çerçevesinde satış işlemi yapılabilecektir.
Öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığının İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları KDV – ÖTV Grup Müdürlüğünün E-39044742-130[İcra-Özelge] – 1396273 sayılı ve 05.12.2023 tarihli yazısına göre her hisse senedinde olduğu gibi TCMB hisse senetlerinin de KDV Kanunu’nun 17/4-g maddesi kapsamında KDV den muaf olduğu ortaya konulmuştur. Yani her hisse senedinde olduğu gibi Merkez Bankası hisse senetlerinde ortaklığın giderilmesi halinde KDV kanununca, bu hisse senedini ihaleden satın alan kişiye karşı KDV yükletilmeyecektir.
TCMB nin E-TCMB.16153928-169.01-3286 sayılı ve 23 Ağustos 2023 tarihli yazısına göre ise, bilinmesi gerekenlerin başında Merkez Bankası hisse senetlerinde kurucu olan ve kurucu olmayan ayrımının olmadığıdır. Bu durumu bizzat TCMB kendi görüş yazısında da ifade etmiştir. Yazımıza ek olarak da ekleyeceğimiz yazıyı da okumanızı tavsiye ederiz.
Yine TCMB nin aynı tarih ve sayılı yazısında;
1 – Satın alanların Türk ticaret müessesesi, Türk vatandaşlığını haiz tüzel veya gerçek kişi olması gerektiği,
2 – Senedin satın alan üzerine devir işleminin yapılabilmesi için, satış işlemi sonucunda Satan (Memurluğunuz) ile satın alan arasında, örneği Bankamız tarafından hazırlanan beyanname ile yapılacak talep üzerine Bankamızca muvafakat verilmesi gerektiği,
3 – Bankamız muvafakati ile yapılacak devir işlemi için, Memurluğunuzca satış sonrası tahsil edilerek mirasçılara ödenecek paranın Veraset ve İntikal Vergisi ile ilişiği konusunda ilgili mevzuat uyarınca gerekli işlemin yapıldığının teyidine ihtiyaç duyulacağı,
Hususlarına dikkat edilerek ihalenin gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Merkez Bankasının hisse senetleri A B C D sınıflarına ayrılmış olup, bir hisse senedinin itibari değerinin 10 Kuruştur. İhale nominal değer üzerinden başlatılmalı ve ihaleye katılmak isteyen kişi senedin nominal değerinin %10 oranında teminat yatırarak ihaleye katılabilmektedir.
A sınıfı senetler hazineye aittir. B sınıfı senetler kamu bankalarına tahsis edilmiştir. C sınıfı senetler kamu bankası dışındaki bankalara tahsis edilmiştir. D sınıfı senetler ise Türk ticaret müessesesi, Türk vatandaşlığını haiz tüzel veya gerçek kişilere tahsis edilmesi gerektiği, TCMB kanununda da belirtilmiştir. Uygulamada ise genelde istisnalar saklı olmak kaydıyla, ortaklığın giderilmesi davalarında vatandaşlar nezdinde D sınıfı TCMB senetlerine rastlanabileceği gözetilmelidir.
Satış memurunun TCMB hisse satışını nasıl yapacağı konusunda gerek Vergi Dairelerinden gerek İcra İşleri Dairesi Başkanlığından gerek TCMB den görüş yazısı talep ederek çözüme ulaşma imkanları bulunmaktadır. Günümüzde ihaleler artık E – Satış portalından gerçekleştirilerek yapılmakta olduğundan aksi durum olmadıkça TCMB hisselerinin de E – Satış portalından gerçekleştirilmesi mümkündür.
Av. Fatih Emre CANSU