T.C.
ADALET BAKANLIĞI
Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
(Hukuk Tebligat Bürosu)
Sayı : 42569666-4-5-Bilgi Görüş Dosyası/13083/52147 29/05/2013
Konu : Doğrudan Tebligat İşlemleri
……….………BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
.……………..CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
Bilindiği üzere, hukuki konularda uluslararası tebligat işlemleri kural olarak, 7201 sayılı Tebligat Kanununu ile 1965 tarihli Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî ve Gayri Adlî Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme (Sözleşme) veya Türkiye’nin taraf olduğu diğer uluslararası sözleşmeler hükümlerine göre yürütülmektedir.
7201 sayılı Tebligat Kanununun 25/a maddesinin birinci fıkrasındaki “Yabancı ülkede kendisine tebliğ yapılacak kimse Türk vatandaşı olduğu takdirde tebliğ o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığıyla da yapılabilir” şeklindeki düzenleme yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına tebligatta seçimlik bir uygulama getirmekte ve fakat uluslararası sözleşmelere göre yapılacak tebligat usulüne engel teşkil etmemektedir.
Diğer taraftan, adlî tebligatlara ilişkin olarak Genel Müdürlüğümüz tarafından yayımlanan 63/3 sayılı “Hukuki Alanda Uluslararası Adli Tebligat İşlemleri” konulu Genelgenin “Doğrudan Tebligat” başlıklı 16-18. paragraflarında, 1965 tarihli Sözleşmenin 10. maddesine göre yabancı ülkelerde mukim kişilere doğrudan posta yolu ile yapılan tebligat açıklanmıştır.
Anılan Sözleşmenin tanıdığı bir tebligat yöntemi olan doğrudan posta yolu ile tebligat usulüne yalnızca Sözleşmenin10’uncu maddesine çekince koymayan devletler açısından başvurmak mümkündür. Tebligat işlemlerinin hızlandırılması ve kolaylaştırılması için bu yöntemin kullanılması öğretide tavsiye edilmekte, yargısal içtihatlarda da aksine bir karar olmadığı gözlenmektedir. Yurt dışında mukim Türk vatandaşlarına da bu yolla tebligat yapılması mümkün bulunmaktadır.
Sözleşmenin 10/a maddesi uyarınca; aşağıda listesi verilen devletler, ülkelerinde mukim muhataplara doğrudan posta vasıtasıyla tebligat yapılmasını kabul etmişlerdir. Buna göre, tebliği çıkaracak yetkili merci tarafından, muhatap Türk vatandaşı ise sadece tebliği istenen belge zarfa konularak, muhatap yabancı ise belgelerin Türkçesi ile muhatabın dilinde yapılmış çevirisinin, talepname ekinde zarflanarak, iadeli taahhütlü posta yolu ile doğrudan muhatabın adresine gönderilmesi gerekmektedir. Bu yolla gerçekleşecek tebligatta Bakanlığımız veya Dış temsilciliklerimiz aracı kılınmayacağı için zaman kaybı da yaşanmayacaktır. Ancak, bu usul sadece hukukî alanda yapılacak uluslararası tebligatlarda geçerlidir.
Amerika Birleşik Devletleri, Arnavutluk, Antigua ve Barbuda, Bahama Adaları, Barbados, Belarus, Belçika, Bostvana, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Letonya, Lüksemburg, Malavi, Portekiz, Romanya, Slovenya, Saint Vincent ve Grenadines; 1965 tarihli Sözleşmeye taraf oldukları ve Sözleşmenin 10. maddesine çekince koymadıkları için, ister Türk vatandaşı olsun ister yabancı olsun anılan devletlerin sınırları içinde mukim muhataplara doğrudan posta yoluyla tebligat yapılması mümkündür.
Özellikle, Hollanda, Belçika ve Fransa gibi çok sayıda Türk vatandaşlarının yaşadığı ülkelerdeki Türk vatandaşı olan muhataplara yönelik tebligat evrakının doğrudan tebligat yöntemi ile gönderilmesi aynı zamanda emek, zaman ve mali kayıpları önleyecektir.
Bu itibarla, adlî mercilerimizin yukarıda sayılan ülkelerde mukim Türk vatandaşlarına yönelik olarak, Tebligat Kanunu’nun 25/a maddesi yanında Genel Müdürlüğümüzün 63/3 sayılı Genelgesinin 16-18. paragraflarında belirtilen doğrudan tebligat yöntemine de başvurulabileceği değerlendirilmektedir.
Bilgi edinilmesini ve keyfiyetin yargı çevrenizdeki hukuk ve idare mahkemeleri ile icra dairelerine duyurulmasını rica ederim.